NASA, 30 yıllık Jüpiter gizemini nihayet çözdü
NASA, Jüpiter’de şimdiye kadar görülen en enerjik ışığı tespit etti ve bu, 30 yıllık Jüpiter gizemi için yolun sonuna gelindiğianlamına geliyordu. NASA’nın Nükleer Spektroskopik Teleskop Dizisi (NuSTAR) uzay gözlemevini kullanan araştırmacılar, X-ışını radyasyonu olan ışığın birebir vakitte Dünya dışındaki bir gezegende görülen en yüksek güçlü ışık olduğu da tabir edildi.
NASA, 1992’deki Ulysses güneş çalışma misyonunda Jüpiter gezegenin yanından uçtuğunda neden X-ışınları görmediğini anlayamamıştı. Lakin yeni çalışmada ortaya çıkarılan yüksek güçlü ışık bu gizemin çözülmesine yardımcı oldu.
30 yıllık Jüpiter gizemi neydi?
Bu, X-ışınlarının Jüpiter’de birinci defa görülmesi değil: NASA’nın Chandra X-ışını gözlemevi ve Avrupa Uzay Ajansı’nın XMM-Newton gözlemevi, dev gezegendeki auroralardan gelen düşük güçlü X-ışınlarını daha evvel gözleme bahtını yakalamıştı.
Jüpiter’in kuzey ve güney kutuplarında meydana gelen auroralar, gezegenin volkanik uydusu Io’dan gelen ve gezegenin manyetik alanı tarafından kutuplara gerçek hızlandırılan iyonlar tarafından yaratılır. İyonlar Jüpiter’in atmosferiyle etkileşir ve aurora ışık şovları yaratır. 2016 yılında Jüpiter’e ulaşan NASA’nın Juno uzay aracı, Io’dan gelen elektronların da gezegenin manyetik alanıyla etkileşime girdiğini buldu.
Bilim adamları, Io’dan gelen bu elektronların gezegenin auroralarından bile daha güçlü X-ışınları yaratabileceğinden şüpheleniyor. NuSTAR gözlemleriyle araştırmacılar, Io’nun elektronlarının nitekim de yüksek güçlü X-ışınları yarattığını birinci defa doğruladı.
2012 yılında uzaya fırlatılan NuSTAR, kozmosu yüksek güçlü X-ışınlarında inceleyen uzay tabanlı bir X-ışını teleskopudur. Columbia Üniversitesinde astrofizikçi ve çalışmanın baş muharriri Kaya Mori yaptığı açıklamada, “Gezegenlerin NuSTAR’ın tespit ettiği aralıkta X-ışınları üretmesi epey güç.” dedi ve şöyle devam etti:
“Ama Jüpiter’in muazzam bir manyetik alanı var ve çok süratli dönüyor. Bu iki özellik, gezegenin manyetosferinin dev bir parçacık hızlandırıcı üzere davrandığı manasına geliyor ve bu daha yüksek güç emisyonlarını mümkün kılıyor.”
Görüşlerinizi yorumlar kısmında ve SDN Forum‘da bizimle paylaşabilirsiniz.
